Mediateka CLZ
Kontrast:brightness_6
Czcionka: A A+ A++

Bialowna_plansze_pl_009

Plansza dziewiąta nosi tytuł: “Areszt i więzienny szpital (1942)”. Na szaroniebieskim tle, po lewej stronie znajdują się dwa zdjęcia opatrzone podpisami. Centrum planszy stanowi tekst opisujący gestapowski areszt Ireny Białówny, osadzenie w więzieniu na Kopernika i pracę w tamtejszym szpitalu. “Irena przebywała w gestapowskim areszcie siedem miesięcy. Siostra Ireny, Janina, po latach wspominała: Trzymano ją w ścisłej izolacji przez dwa miesiące. Później rozpoczęły się przesłuchania. Było ich kilkanaście. Wiem, że siostra nie wydała nikogo. 25 września 1942 roku została przewieziona do więzienia przy ulicy Kopernika. W więziennym szpitalu panowała wówczas epidemia tyfusu plamistego, na który zachorował również jego naczelnik. Dzięki staraniom i opiece Ireny całkowicie wyzdrowiał. Niedługo później pozwolono jej na pracę w szpitalu, gdzie oprócz garstki naparstnicy nie miała do dyspozycji żadnych leków. Z biegiem czasu uzyskała zgodę na ścisłą izolację szpitala, a także dostarczanie chorym obiadów z miasta, lekarstw, koców i bielizny. Władze więzienne wyraziły zgodę również na odwiedzanie chorych w celach, co pozwoliło nie tylko na udzielenie im pomocy lekarskiej, ale pomogło też w nawiązaniu potrzebnych kontaktów. Po kilku miesiącach pomocy chorym więźniom Irena sama zachorowała na tyfus. Chorobę przeszła bardzo ciężko, z powikłaniami. Wycieńczona, nie wróciła już do więziennego szpitala. Zły stan zdrowia opóźnił też wysłanie jej do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.” Zdjęcie zamieszczone wyżej jest opatrzone podpisem: “ulica Sienkiewicza, Białystok, 1942, autor nieznany, kolekcja Andrzeja Ulmana, Mediateka CLZ – archiwum historii mówionej” To nieostre, czarno-beżowe zdjęcie przedstawia dwie młode kobiety pozujące na brukowanym chodniku, na tle zabudowań miejskich i drzew. Obie kobiety patrzą wprost na obiektyw i uśmiechają się. Kobieta stojąca po lewej stronie ubrana jest na ciemno. Ma na sobie sweter z guzikami, spod którego wystaje jasny kołnierz i sięgającą do kolan, ciemną, wełnianą spódnicę. Jej buty są płaskie, przypominają skórzane, ażurowe, ciemne sandały z delikatnym paskiem wokół kostki. Spod butów wyraźnie wystają białe skarpetki, stanowiące wraz z kołnierzem najbardziej wyraziste akcenty tego stroju. W prawej ręce trzyma zgięty pod pachą ciemny przedmiot, przypominający kopertówkę. Kobieta po prawej stronie ubrana jest w jasną, letnią sukienkę w drobne wzory, sięgającą do kolan. Ma ona jasne włosy i apaszkę zawiązaną na szyi. W lewej ręce trzyma złożony pod pachą ciemny przedmiot, przypominający kopertówkę. W jej drugiej dłoni znajduje się prostokątna rzecz, która mogłaby być książką. Obie dziewczyny są młode, uśmiechnięte, bardzo starannie uczesane. Wyglądają jak gdyby przyłapane na spacerze w ciepły dzień. Nad głowami kobiet, w oddali, w górnej, lewej części kadru, powiewa flaga ze swastyką. W tle widoczny jest ciąg dwupiętrowych kamienic o jasnych fasadach, a pomiędzy budynkami a postaciami znajdują się drzewa liściaste, co sugeruje, że zdjęcie mogło być wykonane wiosną lub latem. Druga fotografia nosi podpis “uliva Sienkiewicza 15, Białystok; budynek w którym mieściło się więzienie gestapo w czasie II wojny światowej; autor nieznany, domena publiczna” To czarno-białe zdjęcie przedstawia trzykondygnacyjną, murowaną kamienicę o jasnej fasadzie, z charakterystycznym dla starszej architektury, bogatym zdobieniem. Budynek, zlokalizowany przy ulicy Sienkiewicza 15 w czasie II wojny światowej pełnił funkcję więzienia Gestapo. Posiada on rzędy okien na dwóch kondygnacjach oraz poddasze ukryte za wysoką, rzeźbioną attyką w stylu barokowo-klasycystycznym. Na pierwszym piętrze widoczne są trzy małe, kute balkony z ozdobnymi balustradami. Parter kamienicy jest przeznaczony na funkcje usługowe, o czym świadczą szyldy w języku rosyjskim, w tym centralne napisy: "ГОСТИННИЦА HOTEL" oraz "РЕСПОРАН РЕСТАРАЦИЯ". Przed wejściem na parterze widoczna jest grupa kilku osób w ciemnych ubraniach i czapkach. Przed budynkiem, po prawej stronie ulokowana jest metalowa kratownica, na której umieszczono drewnianą platformę obserwacyjną. Zdjęcie jest zniszczone i zawiera odręczne notatki w języku niemieckim w lewym górnym rogu.