Mediateka CLZ
Kontrast:brightness_6
Czcionka: A A+ A++

Bialowna_plansze_pl_008

Plansza ósma nosi tytuł: “Konspiracja „Bronki” (1941–1942)”. Po lewej stronie widoczne są dwa zdjęcia na szaroniebieskim tle, zaś w centralnym miejscu znajduje się tekst poświęcony działalności konspiracyjnej Ireny Białówny. “Latem 1941 roku Irena wstąpiła do Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej (ZWZ AK) i przyjęła pseudonim „Bronka”. Została przydzielona do Sztabu Obwodu ZWZ miasta Białystok jako organizatorka Wojskowej Służby Kobiet. Niedługo później została wydelegowana do pełnienia funkcji skarbniczki i kwatermistrzyni obszaru ZWZ nr 2 Białystok. W mieszkaniu Ireny zorganizowano punkt kontaktowy szefa Sztabu Obszaru ppłk. Mariana Michała Dorotycz-Malewicza ps. „Topor”. Pod jej adresem (św. Rocha 2), podczas swoich pobytów w Białymstoku schronienie znajdowali także oficerowie Armii Krajowej, m.in.: płk August Emil Fieldorf „Nil” czy por. Czesław Hake „Filip”. Działania konspiracyjne cały czas dzieliła z kierowaniem oddziałem PCK i pracą w szpitalu. W grudniu 1941 roku Irena została ostrzeżona, że kurierka przewożąca pieniądze z Warszawy jest śledzona. Pomimo prośby skierowanej do Zarządu Głównego PCK o wstrzymanie pomocy finansowej, kurierka pojawiła się w Białymstoku jeszcze dwukrotnie, ostatni raz w marcu 1942 roku. Niestety podejrzenia okazały się słuszne i już 12 marca „Bronka”została aresztowana przez gestapo i przewieziona do aresztu przy ul. Sienkiewicza 12. Wydarzenie to rozpoczęło dramatyczny okres życia dr Białówny, będący nieustanną walką o życie swoje oraz wspołwięźniow i wspołwięźniarek.” Zdjęcie u góry nosi podpis: “Irena Białówna, około 1941; autor nieznany, kolekcja prywatna Tomasza Lisickiego” Czarno-białe zdjęcie portretowe przedstawia młodą Irenę Białównę w ujęciu od klatki piersiowej, na ciemnym tle. Kobieta ma poważny, skupiony wyraz twarzy i patrzy w stronę obiektywu. Ma wyraźnie zarysowane, ciemne brwi i spokojne spojrzenie. Jej ciemne włosy są ułożone w fale i krótko zaczesane na bok, odsłaniając jedno ucho. Ubrana jest w ciemny, wełniany strój z wysokim, ściągaczowym kołnierzem. Na tym kołnierzu widoczne są dwa jasne, poziome paski, które biegną wokół szyi, dodając ubiorowi elegancji. Tło jest ciemne i nieostre, co sprawia, że postać Ireny Białówny jest dobrze wyodrębniona i wyraźna na pierwszym planie. Druga fotografia ma podpis: “Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet – fotografia grupowa, 1941–42, autor nieznany, Narodowe Archiwum Cyfrowe”. Czarno-białe zdjęcie grupowe w plenerze, przedstawia dużą grupę kobiet i jednego mężczyznę w mundurach wojskowych, tworzących Pomocniczą Wojskową Służbę Kobiet. Na zdjęciu widocznych jest około czterdziestu osób, ustawionych w dwóch-trzech rzędach, zataczających półokrąg. Wszystkie kobiety są ubrane w ciemne mundury: marynarki wojskowe z wyraźnymi kołnierzami oraz ciemne spódnice. W środku grupy, nieco cofnięty w stosunku do kobiet, stoi mężczyzna w ciemnym mundurze oficerskim i czapce wojskowej. Grupa stoi na nieuporządkowanym terenie z widocznymi resztkami trawy i gołą ziemią na pierwszym planie. Tło wypełniają bezlistne, splątane gałęzie drzew i krzewów, co sugeruje, że zdjęcie zostało wykonane między późną jesienią a wczesną wiosną. Mimo wojennych uniformów, wyrazy twarzy kobiet są w większości spokojne, niektóre delikatnie się uśmiechają.