Krzyż łaciński kamienny z pasyjką, na kamiennym postumencie, 1918 r.

Krzyż łaciński kamienny z pasyjką, posadowiony na kamiennym postumencie o trzech uskokach, ustawiony na cokole betonowym. W górnej części postumentu wyryta inskrypcja. Krzyż stoi w obrębie czworobocznej działki, obsadzonej żywopłotem i innymi roślinami ozdobnymi, ogrodzonej niskim współczesnym ogrodzeniem z prętów metalowych, na cokole betonowym.

CZAS POWSTANIA: 1918 r.

TREŚĆ INSKRYPCJI:

1. 1918 / OD POWIETRZA / GŁODU OGNIA I WOJNY / ZACHOWAJ NAS PANIE //

MIEJSCOWA [!] WYGODA //

HISTORIA:

Krzyż został ufundowany przez mieszkańców miejscowości Wygoda w 1918 r. (jak wynika z zachowanej na krzyżu inskrypcji). Ks. Kazimierz Litwiejko podaje wcześniejszą datę fundacji: 1916 r. Jedną z przyczyn ustawienia krzyża mogła być chęć upamiętnienia końca I wojny światowej i odzyskania przez Polskę niepodległości. Warto przy tym zaznaczyć, że Białystok faktycznie odzyskał ją dopiero 19 lutego 1919 r. Okres poprzedzający tę datę był niespokojnym czasem, w którym oczekiwano opuszczenia miasta przez rozprężone grupy żołnierzy niemieckich. Trudne warunki życia skłaniały do wzywania pomocy Bożej, czego wyrazem jest także opisywany krzyż. Stał on na jednej z posesji mieszkalnych i był otoczony troską mieszkańców. W latach 80. XX w., wraz z budową bloków w miejscu dotychczasowej zabudowy jednorodzinnej, pojawiły się obawy, że krzyż zostanie usunięty. Pewnego dnia poinformowano proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej pw. Najświętszego Serca Jezusa w Białymstoku, ks. Czesława Łogutkę, że krzyż zniknął. Wierni kierowali podejrzenia na komunistyczne władze państwowe. Okazało się jednak, że jeden z mieszkańców ul. Fabrycznej, widząc krzyż na placu budowy, z obawy przed profanacją zabrał go pod osłoną nocy i wywiózł do swego gospodarstwa na kolonii wsi Bagnówka. Ks. Proboszczowi Łogutce udało się nakłonić władze miejskie, aby krzyż mógł wrócić do swojej poprzedniej lokalizacji, mimo że padały propozycje przeniesienia go na cmentarz lub plac przykościelny.

Opis pochodzi z książki Marty Wróbel „Białostockie krzyże i kapliczki”, Białystok, 2017, do pobrania bezpłatnie na stronie internetowej miasta Białystok: www.bialystok.pl/pl/dla_mieszkancow/kultura/katalog-bialostockich-krzyzy-i-kapliczek.html

Fot. Tomasz Pienicki